Czym jest asertywność? Poznaj swoje prawa

Asertywność to umiejętność przydatna, a wręcz niezbędna w codziennym życiu. Osoby, które się nią wykazują, są lepiej odbierane przez innych. Lepiej też czują się same ze sobą. Asertywność bowiem to w jakimś sensie szacunek do siebie i innych. Jest jednym z elementów inteligencji emocjonalnej. Zobacz, na czym dokładnie polega i jakie są przykładowe asertywne zachowania.

Co to jest asertywność?

Asertywność jest zdolnością wyrażania swojego zdania i uczuć z poszanowaniem czyichś granic. Nie rodzimy się z nią, tylko nabywamy w ramach nauki życiowej. Zakłada ona, że każdy człowiek ma prawo do własnych opinii, decyzji i emocji, dopóki nie krzywdzi drugiej osoby. Niektórzy uważają, że asertywny człowiek to taki, który mówi co myśli, choćby w agresywny sposób. To błąd. Zarówno agresja, jak i uległość leżą po dwóch biegunach asertywności — będącej tym złotym środkiem. Jest ona po prostu umiejętnym porozumiewaniem się z drugą stroną. Co ważne, asertywność nie ma nic wspólnego z ignorancją.

Co daje asertywność?

Asertywne osoby są lubiane przez innych. Nie boją się mówić „nie”, jeśli coś jest niezgodne z ich wartościami lub potrzebami. Mają szacunek do siebie i innych. Dbając o swoje granice, cieszą się lepszym zdrowiem psychicznym i nie są skłonne do konfliktów. Przeciwnie. Dążą do dobrych relacji. Liczą się z potrzebami i emocjami innych. Nie dają się wykorzystywać i nie wykorzystują innych. Są autentyczne, stanowcze, świadome siebie i empatyczne. Asertywność w pracy nie jest łatwa. Można powiedzieć, że zostajemy poddani codziennym testom. Brak asertywności skutkuje na przykład tym, że ktoś narzuca ci zbyt wiele zadań, nie licząc się z twoim potrzebami.

Asertywność zapewnia wewnętrzny spokój. Osoba asertywna nie boi się popełnić błędu i przyznać się do niego. Wie, że nikt nie jest doskonały. Nie wchodzi więc w rolę ofiary, gdy wyjdzie na jaw, że coś zrobiła źle. Traktuje to raczej jako okazję do nauki. Jednocześnie zna swoje mocne strony, dzięki czemu jest bardziej pewna siebie. To ułatwia jej osiąganie celów. Potrafi przedstawić konstruktywną krytykę, bez poniżania drugiego człowieka. Chwalenie innych jest dla niej czymś naturalnym. Jednocześnie sama umie przyjmować komplementy i krytykę. Przy czym odsiewa to, co jest faktem od tego, co nim nie jest.

Jakie są prawa asertywności?

Zgodnie z zasadą asertywności: „ja jestem ok i ty jesteś ok”. Herbert Fensterheim, profesor psychologii opracował 5 praw człowieka asertywnego, które warto znać:

1. Masz prawo do wyrażania siebie, swoich uczuć, opinii i potrzeb — dopóki nie krzywdzisz tym innych.
2. Masz prawo wyrażać siebie, nawet jeśli to kogoś rani, dopóki nie stoją za tym agresywne intencje.
3. Masz prawo wyrażać prośby, jeżeli uznajesz prawo innych do odmowy.
4. Masz prawo do dyskutowania o sytuacjach, jeśli ich nie rozumiesz.
5. Masz prawo do korzystania ze swoich praw.

Specjaliści S. Rees i R. Graham dodają do tego prawo do:

• posługiwania się intuicją, bez logicznego uzasadnienia,
• popełniania błędów,
• odnoszenia sukcesów,
• zmieniania zdania w jakichś kwestiach,
• podejmowania samodzielnych decyzji i ponoszenia ich konsekwencji,
• decyzji, czy chcemy angażować się w czyjeś problemy,
• niewiedzy,
• prywatności,
• samotności i niezależności,
• zmieniania się,
• asertywności.

Jakie są techniki asertywności?

Przykłady asertywnych zachowań to:

1. Zdarta płyta — powtarzanie komunikatu, dopóki nie zostanie zrozumiany.
2. Używanie takich określeń, jak: „ja myślę”, “ja czuję”, „potrzebuję”.
3. Zmiana słownictwa. Zamiast mówić, że coś musisz, czy powinieneś, mów: „chcę” lub „wybieram”.
4. Ignorowanie ataków.
5. Wyrażanie swoich uczuć: „martwię się, gdy…”.
6. Kontrolowanie swoich emocji, by nie były przeszkodą w komunikacji.

Warto wybrać się na kurs asertywności, jeśli ta zdolność stanowi dla ciebie duże wyzwanie. Pamiętaj, że nawet asertywnym osobom zdarzają się nieasertywne zachowania. To normalne, jesteśmy ludźmi. Prawdziwy trening asertywności czeka cię jednak na co dzień.